به گزارش اخبار فلزات، خاورمیانه از جمله مناطقی است که از موهبت گذر کمربند مسی بی‌نصیب نمانده اما حجم ذخایر قابل برداشت و عیار مس آن‌ها در کشورهای این منطقه، چنگی به دل سرمایه‌گذاران بخش تولید نمی‌زند. علاوه بر این، اقتصاد ضعیف حلقه‌های ذوب و پالایش از صنعت بالادستی مس نیز سبب می‌شود که تولید کاتد در کشورهایی که از محیط اقتصادی چندان مناسبی برخوردار نیستند، محدود شود. در ترازوی اقتصاد صنعت بالادستی مس، حاشیه سود اندک حلقه‌های ذوب و پالایش در مقابل کفه سنگین کنسانتره رنگ می‌بازد و وجود چالش‌هایی از قبیل مصرف اسید سولفوریک (محصول جانبی ذوب مس)، سبب دوری‌گزینی بیشتر کشورهای با اقتصاد ضعیف و تقاضای داخلی پایین کاتد، از تولید کاتد مسی می‌شود.
با این وجود، صنعت بالادستی مس از معدن تا کاتد در ایران به‌طور کامل توسعه یافته و سال‌ها است که به تولید این فلز صنعتی مشغول است. ایران و در واقع شرکت ملی صنایع مس، بزرگترین تولیدکننده کنسانتره و کاتد مس در خاورمیانه محسوب می‌شود که به‌دلیل تولید مازاد نیاز داخلی بازار، بزرگترین صادرکننده این 2 محصول بالادستی در خاورمیانه نیز به‌شمار می‌رود. نمودار 1، تجارت کاتد مسی در خاورمیانه را برای سال‌های 2001 تا 2016 به تصویر می‌کشد. حجم واردات کاتد مسی طی سال 2016، بیش از 7 برابر حجم صادرات بود. با توجه به این نمودار، به‌طور کلی، خاورمیانه واردکننده کاتد مسی محسوب می‌شود. متوسط صادرات کاتد مسی از خاورمیانه طی بازه 16 ساله مورد بررسی، حدودا برابر با 70 هزار تن در سال بود که در بهترین حالت به 124 هزار تن در سال 2012 رسید.
به گزارش «فلزات آنلاین» مهمترین صادرکننده کاتد مس از خاورمیانه ایران است؛ بنابراین افت و خیز تولید و تأثیر شرایط سیاسی و اقتصادی کلان بر مناسبات تجاری این کشور، سبب تغییر قابل توجه در سیر صادرات این فلز صنعتی از خاورمیانه می‌شود. سهم صادرات کاتد مسی ایران از کل صادرات خاورمیانه در سال 2001، برابر با 98 درصد بود که به‌تدریج با قوت گرفتن صادرات در سایر کشورها و همچنین کاهش صادرات ایران در برخی سال‌ها (به‌ویژه 5 سال اخیر- دوره تشدید تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران)، سبب افت سهم صادراتی ایران از کل صادرات خاورمیانه شد. صادرات کاتد مس ایران در سال 2016، حدود 88 درصد از کل صادرات این محصول از خاورمیانه را تشکیل می‌داد. متوسط سهم صادرات کاتد ایران از خاورمیانه طی بازه مورد بررسی، برابر با 86 درصد برآورد شد.
بر خلاف صادرات، واردات طی 2 دهه اخیر رشد مثبتی را پشت سر گذاشت و از حدود 160 هزار تن در سال 2001 به بیش از 790 هزار تن در سال 2016 رسید. نرخ رشد سالانه واردات کاتد به خاورمیانه در بازه مورد بررسی، برابر با 11.3 درصد بود؛ در حالی که این رقم برای صادرات در مدت مشابه، حدود 8.4 درصد محاسبه شد. در جانب واردات بر خلاف صادرات، 3 کشور نقش مهم ایفا می‌کنند که ترکیه، با متوسط سهم واردات 62 درصدی نسبت به کل واردات خاورمیانه، بیشترین تأثیر را دارد. پس از ترکیه، کشورهای امارات متحده عربی و عربستان، مهمترین واردکنندگان کاتد مسی به‌شمار می‌روند. وجود صنعت تولید مفتول، سیم و کابل مسی در این 2 کشور عربی و عدم بهره‌مندی از صنعت ذوب و پالایش مس، علل اصلی واردات کاتد مسی است.